ฐานปรัชญาไทยจากเบคอน

ศ.กีรติ บุญเจือราชบัณฑิต การศึกษาปรัชญาได้พัฒนาวิจัยการวิเคราะห์ วิจารณ์ และสังเคราะห์ เจาะลึกได้มากพอสมควร หากเราลองนำแนวทางการพัฒนาดังกล่าวมาค้นหารากเหง้าของปรัชญาไทย โดยเริ่มจากความคิดของฟรังซิส เบคอน (Francis Bacon ๑๕๖๓-๑๖๒๖) นักปรัชญาอังกฤษสายประสบการณ์นิยมที่สังเกตข้อมูลได้ลุ่มลึก และการตีความอันเฉียบคมของนักปรัชญาฝรั่งเศสสายเหตุผลนิยมนามว่าเรอเน เดส์การ์ต (Rene Descartes ๑๕๙๖-๑๖๕๐) ฟรังซิส เบคอน (Francis Bacon  ๑๕๖๑-๑๖๒๖) ได้สังเกตจากเกณฑ์ความจริงของโซเครติส (Socrates …

การศึกษาแนวคิดทางปรัชญาจากอัตชีวประวัติของ เซอเร็น อาบี คีร์เคกอร์ด (Søren Aabye Kierkegaard)

รศ.วนิดา ขำเขียวภาคีสมาชิก  การศึกษาปรัชญานอกจากเราจะใช้วิธีศึกษาจากงานเขียนในเชิงวิชาการที่แสดงถึงตัวระบบปรัชญา   แล้ว เรายังศึกษาได้จากงานเขียนอัตชีวประวัติ ของนักปรัชญาซึ่งทำให้ทราบถึงประวัติชีวิตและลักษณะนิสัยที่ส่งผลให้เกิดแนวคิดทางปรัชญา ดังตัวอย่างซึ่งได้ยกขึ้นมาในที่นี้คือ อัตชีวประวัติของ เซอเร็น อาบี คีร์เคกอร์ด  (Søren Aabye Kierkegaard) ผู้เป็นนักปฏิวัติแนวคิดในศตวรรษที่ 19 และเป็นผู้ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นบิดาของลัทธิอัตถิภาวนิยม เพราะเป็นผู้ให้ความสำคัญต่ออัตถิภาวะและนำเสนอ แนวคิดในรูปแบบงานเขียนที่ลดทอนความเป็นวิชาการมาใช้วิธีที่แสดงโวหารในเชิงวรรณกรรม เพื่อทำให้ผู้อ่านเข้าถึงความมีอยู่ของตนเองอันเป็นสิ่งที่มนุษย์ต้องยอมรับและเข้าใจความหมายของการมีอยู่ และรู้ว่าจะอยู่อย่างไรเมื่อต้องเผชิญกับปัญหา อันจะนำไปสู่การเลือกและการตัดสินใจอย่างมีเสรีภาพด้วยตนเอง และมีความกล้าที่จะเผชิญกับความรับผิดชอบในสิ่งที่ตนเลือก จึงมีผลต่อจิตใจที่ทำให้สามารถกระโดดขึ้นสู่ระดับขั้นในแต่ละระดับของอัตถิภาวะซึ่งต้องอาศัยการเลือกและการตัดสินใจ คีร์เคกอร์ดแบ่งอัตถิภาวะออกเป็น …

การศึกษาปรัชญาเพื่อชีวิตในยุคสังคมนวัตกรรม

รศ.สิวลี ศิริไลราชบัณฑิต สังคมปัจจุบันช่วงเวลาคริสต์ศตวรรษที่ ๒๑ เกือบทั่วโลกเป็นสังคมนวัตกรรม ซึ่งหมายถึง เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทมากยิ่งขึ้นในทุกด้านของชีวิตมนุษย์ มีการคิดค้นสิ่งใหม่ ๆ การสร้างสิ่งเดิมให้เปลี่ยนไป การสร้างผลิตภัณฑ์ใหม่ รวมไปถึงแนวความคิด วิธีทำงาน เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทสำคัญ การดำเนินชีวิตมีความสะดวกสบายมากยิ่งขึ้นทุกด้าน  การมุ่งเสริมสร้างให้คนในสังคมเป็นคนเก่ง มีความสามารถที่จะอยู่และใช้เทคโนโลยีได้ถือเป็นเรื่องสำคัญ คำถามสำคัญประการหนึ่งที่เกิดขึ้นคือ ปรัชญาซึ่งเป็นเรื่องของความคิดในขอบข่ายของวิชามนุษยศาสตร์จะยังคงมีประโยชน์และใช้ได้อย่างไรในสังคมนวัตกรรม  ทั้งนี้ เพราะคนส่วนหนึ่งมีความเข้าใจผิดต่อปรัชญาและมองไม่เห็นประโยชน์  การพิจารณาหาคำตอบเรื่องนี้ขึ้นอยู่กับประเด็นสำคัญหลายประการคือ ความเข้าใจความหมายของปรัชญา ลักษณะสำคัญของปรัชญา พัฒนาการของปรัชญาจากอดีตมาถึงปัจจุบัน การเข้าใจความเปลี่ยนแปลงของสังคม …