การศึกษาแบบเรียนรวมเพื่อความเป็นธรรมในสังคม (Inclusive Education for Social Justice)

รศ. ดร.ดารณี อุทัยรัตนกิจ
ภาคีสมาชิก

การศึกษาแบบเรียนรวม คือ การจัดการการศึกษาเพื่อให้ผู้เรียนที่มีความต้องการพิเศษได้บรรลุศักยภาพสูงสุดแห่งตนในโรงเรียนเดียวกันกับเด็กปรกติ ในชุมชนใกล้บ้าน เป็นการนำความช่วยเหลือ สนับสนุน เข้ามาในโรงเรียนหรือในห้องเรียน เพื่อประโยชน์ของผู้เรียนทุกคน เป็นการจัดการศึกษาที่คำนึงถึงความหลากหลายเพื่อสร้างโอกาสให้ทุกคนในชุมชนท้องถิ่นเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพ เปิดทางให้มีการสนับสนุนการศึกษาทางเลือกที่หลากหลาย สนองความต้องการของเด็กและเยาวชนเฉพาะกลุ่ม เฉพาะพื้นที่ที่ต่างวัฒนธรรม บนฐานการมีส่วนร่วมจัดการของชุมชนท้องถิ่นด้วย การศึกษาแบบเรียนรวมจึงเป็นการศึกษาสำหรับผู้เรียนทุกระดับความสามารถ ทุกเชื้อชาติ ภาษา และสถานะทางเศรษฐกิจและสังคม และจัดให้มีบริการเสริมตามความต้องการของแต่ละบุคคล

การศึกษาแบบเรียนรวมเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างสังคมสำหรับทุกคน ไม่ว่าจะมีความแตกต่างกันทางเชื้อชาติ ความพิการ เพศ เพศสภาพ ภาษา ศาสนา วัฒนธรรม สถานะเศรษฐกิจและสังคม รวมทั้งเอกลักษณ์ของบุคคล  การศึกษาแบบเรียนรวมเป็นการส่งเสริม สนับสนุนสังคมประชาธิปไตยและความเป็นธรรมในสังคม ปรับปรุงคุณภาพของการศึกษาและการพัฒนาวิชาชีพครู รวมทั้งการเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกันและสร้างเอกลักษณ์ของตนเอง  สถานศึกษาทุกแห่งต้องเป็นสถานศึกษาที่จัดการศึกษาแบบเรียนรวม นั่นคือ เป็นสถานศึกษาสำหรับทุกคน ผู้เรียนทุกคนเป็นปัจเจกบุคคลที่มีความหลากหลาย และทุกคนสามารถประสบความสำเร็จตามศักยภาพแห่งตน  ความต้องการของผู้เรียนถูกระบุเป็นรายบุคคลและได้รับการสนับสนุนด้วยการเรียนรู้แบบสหวิชาชีพ กลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเข้ามามีส่วนร่วมและแบ่งปันความรับผิดชอบร่วมกับครู สถานศึกษา ผู้เรียน ผู้ปกครอง นักวิจัย นักการเมืองระดับท้องถิ่นและระดับชาติ รวมทั้งองค์การทางสังคม การเรียนรวมไม่ใช่อุดมการณ์แต่เป็นความคาดหวัง และเป็นนโยบายของประเทศที่มาจากการศึกษาวิจัยที่มีหลักฐานเชิงประจักษ์ รวมทั้งมีการนำนโยบายสู่การปฏิบัติอย่างจริงจัง ด้วยการตระหนักรู้ของทุกคนในสังคมว่าการจัดการศึกษาแบบเรียนรวมที่มีคุณภาพและประสิทธิภาพจะนำไปสู่ความเป็นธรรมในสังคม